Afgelopen week heb ik de tentoonstelling van Rothko in het Haagse gemeentemuseum bezocht. Ik kende hem alleen van de affiches in de stad en had verder nog weinig over hem gelezen. De tentoonstelling volgt zijn ontwikkeling van figuratieve schilderijen en de meer abstracte en mythische menselijke vormen naar kleurvlakjes en grote kleurvlakken. Kleurvlakken op ooghoogte waar je helemaal in op kunt gaan.
ervaringen in kleurvlakken
De catastrofale geschiedenis van de jodenvervolging was er de reden voor dat hij eind jaren veertig de emoties en ervaringen van menselijke figuren in kleurvlakken begon om te zetten.
Ondanks de grote drukte gaf het kijken naar de kleurvlakken me een bijna spirituele ervaring; alsof ik er helemaal in op kon gaan, alsof de schilderijen over me heen golfden. Enerzijds een heel tijdloze ervaring en tegelijkertijd ook heel erg in het Nu. Nu en tijdloosheid vielen samen.
tijdloze momenten
Het onmenselijke geweld van de oorlog bracht Rothko ertoe een laatste zoektocht naar de kern van menselijkheid te ondernemen: ‘Ik wil mensen daarheen brengen waar ze hun menselijkheid weer kunnen ervaren.’ En dat kan volgens hem alleen als een kunstwerk ‘tijdloze momenten schept’, die de mens tot een nieuwe ervaring van zichzelf en vervolgens tot een nieuw inzicht over de wereld kan inspireren (bron: Stil de Tijd, Joke J. Hermsen).
De Aandacht in het Nu is tegelijkertijd de ervaring van tijdloosheid. Dat geeft mij een grote innerlijke ruimte en vrijheid. Mooi dat Rothko dat, met zijn ervaring van de oorlog, bij mij weet te bewerkstelligen.
met groet
Marc Verheij
