Afgelopen periode heb ik intensief met drijfveren als instrument voor persoonlijke – en teamontwikkeling gewerkt. Het gedachtegoed van de oorspronkelijke bedenker Claire Graves is doorontwikkeld tot een heel goed hulpmiddel om persoonlijke- en teamontwikkeling te faciliteren. In deze training herkennen mensen vaak hun persoonlijke drijfveren en krijgen inzicht in hoe ze zich aanpassen aan hun omgeving en hoe ze hun gedrag daarop afstemmen.
Zo begeleidde ik een team met overwegend gedrag gericht op harmonie, gezelligheid en gelijkwaardigheid (zgn. ‘groen gedrag’). Veel mensen in het team hadden een groene drijfveer. Het team haalde echter niet de resultaten die nodig waren.
Trudy, de enige met een rode drijfveer (daadkracht, dingen voor elkaar krijgen), gedroeg zich door de teamcultuur vooral groen. Haar rode gedrag werd niet geaccepteerd. Terwijl dat gedrag juist wel nodig was.
Op het moment dat het team inzag dat de rode drijfveer heel behulpzaam zou kunnen zijn voor het halen van de resultaten, werd haar rode drijfveer welkom geheten, hoefde zij zich niet meer aan te passen en kon zij zijn wie zij eigenlijk was.
Dit praktijkvoorbeeld laat zien hoe we ons kunnen aanpassen en niet bij onze oorspronkelijke drijfveren blijven als in het team andere drijfveren dominant zijn dan de onze. In dat spanningsveld gebeurt het dat mensen zich teveel gaan aanpassen aan wat ze denken dat er nodig is. Terwijl een teamanalyse juist laat zien dat er meer van de oorspronkelijke drijfveren mogen worden ingezet en mensen zich juist minder zouden moeten aanpassen om een goed teamresultaat te creëren.
Wat zijn drijfveren
Drijfveren (drives) bepalen voor een belangrijk deel ons gedrag. Ze komen voort uit de innerlijke waarden die we belangrijk vinden. Iedereen heeft daarin een eigen unieke combinatie.
Clare Graves heeft deze waardesystemen kort na de Tweede Wereldoorlog ontdekt. Graves probeerde door te dringen tot de kern van de zaak en te ontdekken waarom mensen verschillend zijn, waarom sommigen wel veranderen en anderen niet, en hoe je beter je weg kunt vinden in het menselijk bestaan.
Hij verwoordde dat als volgt:
“Kortom, wat ik voorstel is dat de psychologie van de volwassen mens een zich ontvouwend, zich ontwikkelend, oscillerend en in spiralen verlopend proces is dat gekenmerkt wordt door een progressieve onderwerping van oudere systemen van een lagere orde aan nieuwere systemen van een hogere orde, terwijl de existentiële problemen van de mensen veranderen”
Spiral Dynamics: de omgeving beïnvloedt ons
Het gedachtegoed is vervolgens uitgewerkt door Don Beck en Christopher Cowan in de Spiral Dynamics.
Wat we doen komt niet louter voort uit onze drijfveren maar wordt bepaald door de confrontatie tussen drijfveren en de werkelijkheid om ons heen. Soms dwingt de omgeving je tot een bepaald gedrag (moeten). Als er een keuze is dan gaat het om de keuze die je maakt. De eigen voorkeur wordt dan belangrijker; de drijfveren (willen). Dan blijft het echter de vraag of je ook over de mogelijkheden beschikt (kunnen).
RealDrives Test: een praktische korte test
Machiel Koppenol en Hans Versnel (www.realdrives.nl) hebben de theorie uitgewerkt in een heel pragmatische test waarmee je in een heel korte tijd inzicht krijgt in je drijfveren.
RealDrives kent 4 basisprincipes:
- ieder mens is gedreven; RealDrives meet met 6 verschillende drijfveren
- ieder mens is in verschillende mate impulsief, emotioneel en rationeel
- ieder mens leeft in een spanningsveld tussen feiten en mogelijkheden
- ieder mens is in verschillende mate flexibel en past zich in zekere mate aan aan de omgeving
Eigen voorkeur, waarneming van de omgeving en je gedrag
Bij de test gaat het om je eigen voorkeuren, de wijze waarop je je omgeving ziet en het gedrag dat je in die omgeving zal vertonen. De drijfveren die worden gehanteerd zijn de volgende 6 drijfveren.
Het streven naar:
- geborgenheid, stabiliteit en vertrouwen (paars)
- domein, daadkracht en tempo (rood)
- structuur, rechtvaardigheid en duidelijkheid (blauw)
- resultaat, status en positie (oranje)
- harmonie, gezelligheid en gelijkwaardigheid (groen)
- inzicht, kennis en vrijheid (geel)
Meer weten? Je weet me te vinden!
met groet
Marc Verheij
Bronnen:
Spiral Dynamics, Waarden, leiderschap en veranderingen in een dynamisch model
Don Edward Beck en Christopher C. Cowan
Drijf Veren, Willen = Doen
Hans Versnel & Machiel Koppenol
