Otto Scharmer, Peter Senge, Joseph Jaworski en Betty Sue Flowers kwamen in de beginjaren van deze eeuw regelmatig bij elkaar. Ze deelden op persoonlijke manier hun ervaringen. Ervaringen in hun werk en in hun persoonlijk leven. Ervaringen vanuit gesprekken met succesvolle leiders. Ze luisterden open naar elkaar. Ze vertelden vanuit hun hart. Dit hebben ze beschreven in het boek Presence.
Theorie U: hoe creëer je diepgaande veranderingen
Van daaruit begon een beeld te ontstaan welke weg mensen, individueel en in groepen, afleggen als ze diepgaande verandering veroorzaken.
Otto Scharmer heeft dit vertaald in ‘Theorie U’.
Een eenvoudig model, waarin grofweg drie fasen zijn te onderscheiden.
- Observeer, observeer: beschouw en neem afstand van je overtuigingen, verplaats je in de ander en laat je vaststaande ideeën over het hoe los.
- Wees stil, verbind je met het ‘hoogste wat mogelijk is’ en kijk wat er opkomt.
- Handel in het moment: maak een prototype van de ideeën uit fase 2, probeer ze op een simpele manier uit.
Deze manier van creëren maakt gebruik van hoe we als mensen op natuurlijke manier iets bedenken. De grootste kunst hierbij is om:
- Niet stoppen door de stemmen van Oordeel, Cynisme en Angst.
- Om stil te zijn en erop te vertrouwen dat de ideeën komen.
- En om vervolgens te handelen en niet te verzanden in uitdenken, twijfelen, overleggen.
leiders creëren de ruimte
Als leider(s) van dit soort veranderingen is het de opgave om een omgeving te creëren waarin deze kunsten ruimte krijgen.
Otto Scharmer zegt hierover:
Succesvol leiderschap hangt af van de kwaliteit van de aandacht en de intentie die de leider inbrengt in de situatie. Dat betekent dat twee leiders, in dezelfde situatie, die hetzelfde doen (!) maar die vanuit een andere innerlijke gesteldheid handelen, verschillende resultaten veroorzaken.
Fascinerend!
Dat doet denken aan de ontdekkingen in de kwantumnatuurkunde: er is geen waarnemer-onafhankelijke uitkomst, de gedachten van de observator bepalen hoe een deeltje zich zal gedragen.
Andersom lijkt het dus ook te werken: de gedachten of innerlijke gesteldheid van degene die spreekt heeft ook invloed op de ontvangers om hem/haar heen. Dat betekent dus dat we via onze ‘innerlijke gesteldheid’, directe invloed hebben op onze omgeving en daarmee op de toekomst.
Het gaat er dus om dat we onze innerlijke gesteldheid hebben te trainen. Als je ‘goed staat afgesteld’, vergelijk met een radio die precies op de zender staat, dan komt de boodschap helder en zuiver over.
Praktische tools van Theorie U
In de loop der jaren zijn er door het Presencing Institute van Otto Scharmer meerdere praktische tools ontwikkeld die behulpzaam zijn bij de communicatie in tweetallen of in groepen. Deze hebben hun werking via de innerlijke gesteldheid waarmee je luistert en de soort van vragen die je aan je gesprekspartner stelt.
We hebben een aantal tools in het Nederlands vertaald en een aantal oefeningen die wij in de loop van de jaren hebben ontwikkeld. Deze vind je in de blog Praktische Tools van Theorie U.
Een praktijkvoorbeeld waar we Theorie als inspiratiebron hebben gebruikt is: Theorie U bij agressie in de zorg.
groet!
Marc Verheij
