Je kunt niet niet communiceren – Watzlawick
De basis van elke relatie is communicatie. Miscommunicatie komt meestal niet door de inhoud van het gesprek maar door de manier waarop dingen gezegd worden. Je gaat uit van wat jij normaal vindt en neemt aan dat datzelfde voor de ander geldt. Daarmee ga je er ook impliciet vanuit dat de patronen waarlangs jij denkt, normaal zijn en voor ieder ander gelden.
Snel het verschil in de stijl van jezelf en een ander herkennen en weten hoe je je kan aanpassen aan de stijl van de ander is waar het bij werken met communicatiestijlen om gaat. In coaching en teamcoaching maken we regelmatig gebruik van de communicatiestijlen om met humor meer inzicht te geven in waarom het goed en goed mis kan gaan in de communicatie. Om daarmee op een speelse manier het gedrag van alledag een handje te helpen.
buitenkant en binnenkant
Je kunt onderscheid maken in de ‘buitenkant’ en de ‘binnenkant’ van communicatie:
De “buitenkant”: Hoe “spreek” je de taal van de ander? Wat kan je zien en horen aan woordgebruik, lichaamshouding, stemvolume en voorkeur voor de manier van contact maken en de manier waarop jij en de ander het gesprek inrichten?
De “binnenkant”: Hoe verloopt het “gesprek” dat jij en de ander met zichzelf intern hebben? Van welke vanzelfsprekendheden gaan jij en de ander uit?
communicatiestijlen
Beide invalshoeken zijn gebaseerd op inzicht in communicatiestijlen.
De communicatiestijlen kwamen naar voren uit een onderzoek van Merrill en Reid in de jaren 60-70 van de vorige eeuw. Merrill en Reid waren bedrijfspsychologen die onderzoek deden of er simpele gedragskenmerken waren aan te wijzen die duiden op leiderschapskwaliteiten. Die bleken er niet te zijn. Wat wel onbedoeld uit het onderzoek naar voren kwam, waren vier zogenaamde “sociale stijlen” of communicatiestijlen: 4 manieren waarop mensen met elkaar omgaan, zowel verbaal als non-verbaal.
Het model van Merril en Reid is verder ontwikkeld door middel van veldwerk. Door aan mensen te vragen hoe zij het liefst aangesproken willen worden, op welke manier zij het beste kunnen luisteren en enthousiast worden om mee te werken, is de “gebruiksaanwijzing” van de vier communicatiestijlen uitgewerkt. Deze biedt al veel handvatten als je er een dagdeel mee aan de slag gaat.
Het interessante is, dat deze stijlen door iedereen gebruikt worden zonder onderscheid tussen mannen en vrouwen, leeftijd of nationaliteit. Bovendien blijken de stijlen niets te zeggen over de talenten van personen, ze zijn te beschouwen als taal en daarmee ook te leren.
communicatiestijl van de Controller
De controller is zeer resultaatgericht en ‘to the point’. Het is een krachtig persoon met een sterke eigen wil, neemt gewoonlijk nature de leiding op zich. Kan veeleisend en erg ongeduldig zijn en daardoor anderen irriteren.
Sleutelwoord voor de controller is: resultaat, plan
Uitdaging: hart, voelen, empathie, vertragen
Enkele tips bij benadering van een Controller:
• Kom op tijd op de afspraak met een Controller; hij heeft een bloedhekel aan mensen die te laat komen.
• Zorg voor een korte formele begroeting; niet over koetjes en kalfjes beginnen maar gelijk over het onderwerp.
• Zorg ervoor dat de Controller inziet wat de bespreking hem kan opleveren, dan is hij echt geïnteresseerd.
communicatiestijl van de Promoter
De promoter vindt het heerlijk vinden om in het middelpunt van de belangstelling te staan en makkelijk toenaderbaar te zijn. Houdt van levendigheid en vooral veel gezelligheid. Zit vol met ideeën, alleen de uitvoering er van is niet zijn sterkste kant. Geliefd om mee samen te werken, zijn verbeeldingskracht en enthousiasme motiveren zeer. Kan slecht tegen hiërarchie: vertellen wat er moet gebeuren zal niet werken en leiden tot weerstand.
Sleutelwoord: mogelijkheden, ideeen
Uitdaging: vertrouwen, kwetsbaarheid, vertalen naar praktijk
Enkele tips bij benadering van een Promoter:
• Een Promoter komt zelf vaak te laat op een afspraak.
• Zorg voor een lange, enthousiaste begroeting.
• Creëer een sfeer van ‘ouwe jongens krentebrood’ met humor.
• Zeg nooit wat hij moet doen. Dan doet hij het zeker niet.
communicatiestijl van de Supporter
De supporter wordt door anderen gezien als aardig en behulpzaam. Je krijgt er bijna nooit ruzie mee. Zal nooit een verzoek weigeren, zelfs al gaat dat ten koste van zijn eigen belangen. Praat graag over gevoelens in plaats van harde taken, goede luisteraar en zachtaardig. Heeft erg veel moeite met plotselinge veranderingen.
Sleutelwoord: sfeer, relatie
Uitdaging: zakelijkheid, grenzen stellen
Enkele tips bij benadering van een Supporter:
• Lange persoonlijke begroeting, maar wel met een zachte stem (niet te hard praten).
• Belangrijk om echt contact te maken; praten over gevoelens en emoties.
• Neem hem bij veranderingen stap voor stap bij de hand.
• Vermijd praten met een luide stem.
• Geef kritiek altijd onder vier ogen.
communicatiestijl van de Analyser
De analyzer heeft een probleemonderzoekende houding. Is meer gericht op ideeën en concepten dan op relaties en gevoelens. Maakt een bedachtzame en zelfs wat aarzelende indruk, bescheiden. Verzamelt voor het nemen van een beslissing veel informatie, heeft behoefte aan veel details. Werkt grondig en gestructureerd. In persoonlijk contact soms nogal formeel en komt daardoor soms saai over.
Sleutelwoord: denken, onderzoek
Uitdaging: handelen, contact maken
Enkele tips bij benadering van een Analyser:
• Zorg voor een korte en formele begroeting.
• Zorg voor veel details en een logisch en rationeel gespreksonderwerp.
• Het praten met een harde/luide stem kan bedreigend overkomen.
• Blijf een Analyser aankijken als je met hem praat, anders vindt hij je onbeleefd.
Veel plezier met experimenteren en inspelen op de stijl van een ander.
harte groet
Yvonne Versteeg
